سال 2024 در مسیری قرار دارد که با افزایش صعودی دما بیشتر از میانگینهای پیش از صنعت برای سالهای 1850 تا 1900 به میزان 1.5 درجه سانتیگراد فراتر رفتهاست.
میانگین گرمایش اروپا در ماه ژوئن، 1.57 درجه سانتیگراد بیشتر از میانگین سالهای 1991 تا 2020 بود که آن را به گرمترین قاره تبدیل کرد و گرمترین نقاط آن نیز جنوب شرقی این قاره و کشور ترکیه گزارش شده است.
بخشهای غربی ایالات متحده در حال حاضر شرایط موج گرمای شدیدی را تجربه میکنند چنانکه در 7 جولای، «لاس وگاس» بالاترین دمای خود را با 47.8 درجه سانتیگراد ثبت کرده است.
در ایران نیز در ششم مرداد، به گزارش خبرگزاری مهر، دمای هوای حداقل ۱۰ استان به بیش از ۴۵ درجه سلسیوس رسیده است چنانکه دلگان سیستانوبلوچستان با دمای ۴۹.۷، بافق یزد با ۴۹.۴، بستان خوزستان با ۴۸.۵، امیدیه خوزستان و ریگان کرمان با ۴۸.۴، فهرج کرمان با ۴۸.۳ و دهلران ایلام با ۴۸.۲ درجه سلسیوس گرمترین مناطق کشور بودهاند.
نحوه تخمین دما در جهان
برای محاسبه میانگین دمای جهانی، دانشمندان دمای مکانهای مختلفی از جهان را اندازهگیری میکنند و از آنجایی که هدف آنها ردیابی تغییرات دما است، اندازهگیریها از خوانش دمای مطلق به ناهنجاریهای دما تبدیل میشوند که شامل تفاوت بین دمای مشاهدهشده و متوسط دمای بلندمدت برای هر مکان و تاریخ است.
بنابراین چندین گروه تحقیقاتی مستقل در سراسر جهان، تجزیه و تحلیل خود را از دادههای دمای سطح انجام میدهند و به این نتیجه میرسند که این امر در شرایط کنونی، افزایش صعودی دما را نشان میدهد.
تبعات افزایش صعودی دما در جهان
میانگین دمای بالای جهانی مجموعهای از رویدادهای شدید آبوهوایی چون موج گرما، خشکسالی، سیل و طوفانهای استوایی را به همراه دارد که همراه با این موارد، ذوب شدن یخ دریا و افزایش سطح دریا مشاهده میشود.
در عربستان سعودی حداقل 1300 نفر بر اثر بیماریهای ناشی از گرما در مراسم حج جان باختند، دمای هوا بسیار بالا بود و برخی از شهرها دمای بالاتر از 50 درجه سانتیگراد داشتند.
بر اساس تجزیه و تحلیل Climate Central، شهر مکه به دلیل تغییرات آبوهوایی هر روز، حداقل سه برابر بیشتر از 18 ماه مه و پنج برابر بیشتر از 24 مه افزایش دما را تجربه کرده است.
موارد ناشی از سوختن نفت، گاز و زغال سنگ، موج گرما را در عربستان سعودی تا 2.5 درجه سانتیگراد افزایش داده است.
ایالات متحده نیز در دو هفته آخر ماه ژوئن دو بار پشت سر هم دچار گرمایی شدید شده است، اولین موج گرما مکزیک و کشورهای آمریکای مرکزی را تحت تاثیر قرار داده و منجر به فوت حداقل 125 نفر شد.
در هند، در یکی از بدترین و طولانیترین موجهای گرمای این کشور، بیش از 40000 نفر دچار گرمازدگی شدند و بیش از 100 نفر کشته شدند.
در مصر نیز در چند ماه اخیر، دما نزدیک به 50 درجه سانتیگراد رسیده چنانکه منجر به مرگ 40 نفر در استان جنوبی اسوان شده است.
البته دماهای بالا باعث افزایش مصرف انرژی در سراسر این کشور شده و دولت مجبور شده است تا برای جلوگیری از بارگذاری بیش از حد شبکه برق، قطع روزانه برق را اعمال کند.
با این شرایط، افزایش صعودی دما تبعاتی را برای کشورها و جهان به دنبال دارد که در ادامه به بخشی از این تبعات اشاره میشود:
تبعات یک درجه افزایش دما
- ناپدیدشدن تدریجی یخچالهای طبیعی قطب شمال
- از بین رفتن تقریبا 70 درصد صخرههای مرجانی
- خشکسالی در نواحی زیر استوا
- از بین رفتن پوشش یخی سه قله بزرگ در آفریقا
- ریزش صخرههای آلپ
- زیاد شدن گردبادهای مخرب
تبعات دو درجه افزایش دما
- اسیدی شدن آب دریاها به دلیل حل شدن دیاکسیدکربن بیشتر در آن، تولید کربنات کلسیم و به خطر افتادن زندگی ارگانیسمها مانند صدفداران و پلانکتونها (که غذای اولیه بسیاری از جانداران است)
- از بین رفتن کامل صخرههای مرجانی
- افزایش مرگو میر ناشی از گرمشدن هوا
- کاهش محصولات کشاورزی به ارزش 12 میلیارد دلار و آتشسوزی جنگلها
- خشک و گرم شدن کشورهای با آبوهوای مدیترانهای
- دو برابر شدن ذوب یخچالهای طبیعی
- به زیر آب رفتن بخشهایی از شهرهای میامی و منهتن در آمریکا، لندن در انگلستان، بمبئی در هند
- خشکسالی در لسآنجلس و کالیفرنیا
- از بین رفتن گیاهان مناطق با پوشش گیاهی اندک و آزادشدن حجم زیادی از گاز گلخانهای متان به جو
- افزایش بادهای موسمی و مهاجرت عظیم مردم به مناطق دیگر
- کاهش جمعیت ماهیها
- افزایش تولید گندم در مناطق شمالی آمریکا و افزایش کشت محصول در روسیه و کانادا
- خطر انقراض برای یکسوم گونههای جانوری
تبعات سه درجه افزایش دما
- تقسیمشدن آفریقا به دو بخش بارانی و خشکی
- بروز زمستان خشک در انگلستان
- بروز سیل در هند
- از بین رفتن جنگلهای بارانی آمازون
- بروز خشکسالی و قحطی در آمریکای مرکزی
- تبدیلشدن استرالیا به خشکترین کشور جهان
- افزایش گردبادهای مخرب
- بروز احتمال جنگ بر سر آب
- بروز قحطی در غرب آمریکا
- از بین رفتن بسیاری از گونههای گیاهی
بنابراین با وقوع خشکسالی و از بینرفتن محصولات کشاورزی و تاثیرات گرما بر مرگومیر افراد، مراقبت از افراد آسیبپذیر اهمیت خاصی را به دنبال دارد.
بیشتر بخوانید : تاثیر قطعی برق در صنعت دارو
مراقبت از افراد آسیبپذیر
فراخوان «دعوت به اقدام» سازمان ملل متحد در جهت مقابله با تاثیرات منفی افزایش بیسابقه دما، مراقبت از اقشار آسیبپذیر، محافظت از کارگران، تقویت انعطافپذیری اقتصادها و جوامع با بهرهگیری از دادهها و علم و محدود کردن افزایش دما به ۱.۵ درجه سانتیگراد از طریق حذف تدریجی سوختهای فسیلی و افزایش سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر، تدوین و منتشر شده است.
از این رو، بحران تغییرات آبوهوایی نیاز به توجه فوری و پایدار دارد. بخشی از این پاسخ باید اذعان داشته باشد که برخی از افراد مسن ممکن است به طور منحصر به فردی در معرض خطر رویدادهای شدید آبوهوایی و تغییرات گسترده در الگوهای آب و هوایی قرار داشته باشند و گزینههای کمتری برای جابهجایی، نوسازی یا سازگاری با واقعیت جدید داشته باشند.
بنابراین نیاز است تا دولت برای حمایت از افراد مسن، برنامههای حمایتی خاصی را تدوین و به این قشر آسیبپذیر در برابر گرمای شدید، توجه ویژهای نشان دهد.
کاهش سریع انتشار سوختهای فسیلی میتواند به جلوگیری از آیندهای گرمتر با موجهای گرما و خشکسالیهای بدتر کمک کند، در حالی که مزایای دیگری از جمله بهبود سلامت عمومی، ایجاد شغل و کاهش خطرات برای اکوسیستمها را نیز فراهم میکند.
